Keyns
İştə burdayız!
Böyük durğunluq, gülə-gülə!
Gördünüz ki,
böhranda deyilsiniz sayəmdə.
Qurtulmaq şansınız
- dərsimi öyrənsəniz.
Lord Keyns. İştə gəldim.
Sırayaya düzülünüz
Hayek
Kürəkləri
çıxartdıq, lakin hələ də xəndəkdəyik,
hələ də qazırıq. İstiqaməti
səncə dəyişməməliyik?
Dostum, parti sona yetdi, “Uzun vədə” artıq indi.
Ayılnamın vaxtı gəldi çıxdı.
Keyns
Zarafatmı edirsən?
Çözümüm mükəmməl işlədi.
Bax bir 2009-dakı
böyük durğunluq sona yetdi.
Haqqımı tələb edirəm.
İşlər daha pis ola bilərdi.
Hesablamalarımı
açıb, düzgünlüyümü göstərərdim.
Hayek
Ekonometristlər, həqiqətən
o qədər saxta,
Gerçək elmi öyrənə,
ya meyllərini təsdiqləyə?
Keynsyen modelləri
səliqəli və o qədər zərifdir
Lakin yuxarıdan
aşağıya baxış – faciəli lovğalıqdır.
Nəqarət
Hansı yolu biz seçməli?
Altdan üstəmi, ya
yuxarıdan aşağı?
Döyüş davam edir,
Keyns və Hayek
raund iki.
Gəldi qərar verməyin
vaxtı
Yuxarıdan enəkmi
biz? Ya aşağıdan yüksələk?
Ustadlarımızı biz
dinləyək
Keyns və Hayek
qarşılaşır
Keyns
Daha yaxşı edə bilərdik,
daha çox xərcləsəydik.
Çox pis ki, yalnız
müharibə vaxtı bunu edə bilərdik.
İstədiyin qədər
riyazi hesablamaları öcəşəyə bilərsən
Müharibənin
böhranı bitirdiyini rədd edə bilərsən?
Hayek
Vaov! Bir az rəqəm
səni çox coşdurandır.
Son baxdığımda
müharibə zərər verəndir.
Çarpan yox idi, tələb
sadəcə daralırdı
Bütün qıt
qaynaqlar tanklara xərcləndi.
Yetərincə səhv
buna rifah demək,
Ət yox, yağ yox,
sıxıntıda ömür sürmək.
Müharibə xərcləri
getdikcə bitdi, dostların fəlakət olduğunu qışqırdı.
Lakin iqtisadiyyat
yenə canlandı və daha tez genişlənməyə başladı.
Keyns
Sən də sadəcə görmək
istədiklərini söylədin.
Müharibəyə yönələn
xərclər ÜDM-i yüksəltdi,
İşsizlik demək
olar sıfıra endi.
Buna görə mənəm əfəndi!
Hayek
İş yerləri
yaratmaq bəsit bir sənət.
Millət savaşdaykən,
insanlar çağrışda,
Bütün işçilər
orduda və flotda.
Tam məşğulliyət
olur, qidasız bir əldə.
Nəqarət
Hayek
İşləmək vasitədir,
hədəfin özü deyil
Daha yaxşı
yaşamaq, qidalanmaq üçün meyl.
Gerçək atrım verən
- tələb olunanı istehsal edəndir,
Bunu edəcək mərkəzi
planlaman deyil, sahibkardır.
Keyns
Mənim çözümüm sadə
və asandır.
Önəmli olan xərcləri
artırmaqdır. Niyə bundan coşan yalnız skandaldır?
Pul boru və
kanallardan axar,
İqtisadiyyatın şərbətini
yenilər.
İqtisadiyyat
qaranlığa bürünən motora bənzər,
Həyata qaytarmaq
üçün bir qığılcım yetər.
Xərclər - yaşamı
sağlayan həyat qaynağıdır,
Hara getdiyi önəmli deyil, əsas olsun - yetərlidir!
Hayek:
Bəzi sektorlarda
durğunluğu görürsən dolğunluqda.
Amma digər
sektorlar sağdır, yalnız bir-neçəsi qanovda.
Gərəksiz xərclərdən
yekə qarınlar getdikcə dolur.
Xərcləmələr müftə
deyil, məsələnin məğzi budur .
İqtisadiyyat maşın
deyil. Tənzimlənəcək qurğusu yoxdur.
Onu usta təmir
etmir. “O” deyilən mübtəda belə yoxdur.
İqtisadiyyat
yalnız bizik, lazım deyil mexanik.
Əlinizi bizdən çəkin,
iqtisadiyyat bir orqanik.
Nəqarət
Keyns
Sən işsizlərə kömək
etmək üçün nə etmək istəyirsən?
Bu məsələdən özünü
uzaq saxlamaqda görsənirsən.
Problem olduqda
sadəcə gözləyəcəyimizimi deyirsən,
Oturaq, gözləyək,
bazar özünü tənzimləyənəycən?
Hayek
Əlbəttə nəsə etmək
istəyirəm. Ediləcək bir çox şeylər diləyirəm.
Sual sorduğum
mövzu iştə bu: kim, kim üçün plan hazırlayar?
Özümçün planı
hazırlayıram, yoxsa sizin izninizə bunu buraxıram?
Planın bir azlıq tərəfindən
deyil, hamının hazırlamasını istəyirəm.
Çətinlik yaradan
şeyləri təkrar etməməliyik,
Real artım istəyib,
bumlara yol verməməliyik.
Pul itirənlərə köməyi
bitirək, qiymət mexanizmini çalışdıraq.
Onları yönəltməyi
unudaq, dəlicəsinə hərəkətlərini dayandıraq.
Keyns
Haydi amma,
zarafatmı edirsən? Wall Street –də baş verənlər
Sənin öz-özünü tənzimləmə
fikrini dəyişdirmədilər?
Nəzarətin lazım
olması dərsini sən belə qəbul etməlisən,
Birdə yanmaq təhlükəsinin
bizdən uzaq tutmağa çalışmalısan.
Hayek
Nəzarət deyirsən?
Dövlət uzun zamandır yataqlarda
Nəzarət etdiyi
Wall Street firmaları ilə birlikdə
Kapitalizm gəlir və
itki sistemi ilə bağlıdır
Uduzanların xilas edərək itkini sonsuz etməməlidir.
Öyrəndiyim dərs? Nə qədər az bildiyimizdir.
Dünyanın dövri bir
axar deyil, mürəkkəb elmimizdir.
İqtisadiyyat - məktəbdə
öyrənə biləcəyimiz bir dərs deyil.
Əksini düşünmək -
bilgi iddiasıdan başqa bir şey deyil.
Nəqarət
Keyns
Yüksək atıva minib
və artıq yarışırsan.
Mənim kimi hadisələrə
tək-tək baxmırsan.
İnsanlar acı çəkdiyini
görürəm, qollarımı sıvayıram,
Xəstəliyimizi
sağaltmaq üçün əlimdən gələni edirəm.
Gələcək
arxayınsızdır, perspektivlər zəifdir,
Bu üzdən azad
bazar başarısızlığa meyldir.
Dəyişkən dünyada
daha çox nəzarət gərəkdir,
Dövlət tənzimləməsi
krizisdə qoruyucu mələkdir.
Hayek
İnsanlar şahmat
taxtasında oynada biləcəyin fiqurlar deyil.
Keyfincə, onların
xəyal və arzularını saymamaq düzgün deyil.
Siyasi stimullarla
azad seçim bir zarafatdır.
Sənin işlədiyin
linglər – uzaq bir xəyaldır.
Ehtiyacımız
olanlar – stabil qanunlar və real qiymətlərdir,
Beləcə də rifah
peyda olar və krizislər qısa müddət sürərdi.
Bizə bir şans
verin, beləcə də tapaq,
Bir-birimizə ən
yaxşı xidməti necə edək.
Nəqarət
No comments:
Post a Comment